درباره رشته روانشناسی
روانشناسی رشتهای است که با استفاده از روشهای علمی به مطالعه در خصوص رفتار و فراِیندهای ذهنی انسان در شرایط مختلف میپردازد و در این باره مواردی همچون شخصیت، افکار، احساسات، مهارتهای ارتباطی، هوش، حافظه، هیجان و… را موردمطالعه قرار میدهد.
روانشناسی در زندگی افراد تأثیر بسزایی دارد و آشنایی با علم روانشناسی میتواند به افراد کمک کند تا بینشی به اعمال خود و نیز درک بهتری از دیگران دست پیدا کنند.
رشته روانشناسی از جمله پنج رشته مهم و پرطرفدار در دنیا محسوب میشود.
رشته روانشناسی مناسب چه کسانی است؟
رشته روانشناسی برای افرادی که به دنبال پاسخ به سؤالات بنیادی در مورد چرایی و چگونگی رفتار و احساسات آدمی هستند، مناسب است. رفتار انسان پویایی بسیاری دارد و با هر پدیده اجتماعی، دستخوش تغییر میشود؛ بنابراین تحصیل در این رشته مستلزم مطالعه و کسب تجربه مداوم است. روانشناسی در بهبود زندگی فردی و اجتماعی کارکرد قابلتوجهی دارد و نمود آن در کلیه جنبههای زندگی مشهود خواهد بود.
یک روانشناس باید قبل از هر چیز، مهارتهای فردی خود را بشناسد و رویارویی با مشکلات، خوب شنیدن، برقراری ارتباط مؤثر، هوش هیجانی، رازداری و صداقت در عملکرد را در خود تثبیت کند. روانشناس باید صبور باشد و مهارتهای شنوایی مؤثر را تقویت کند، بهنوعی که بتواند قبل از سخنگفتن، در جریان گفتگو به عمق کلام مراجع پی ببرد. قدرت درک، تجزیهوتحلیل، حل مسئله، خلاقیت و توجه به جزئیات به موفقیت روانشناس در تشخیص و درمان کمک خواهند کرد.
ویژگیهای رفتاری یک روانشناس
افراد برای موفقیت در شغلشان به ویژگیهای اخلاقی و رفتاری و برخی مهارتها نیاز دارند تا بتوانند موفقتر و کارآمدتر عمل کنند. ازآنجاییکه شغل روانشناسی حرفهای است که در آن ارتباط با انسانها از اهمیت بالایی برخوردار است، داشتن برخی ویژگیهای ارتباطی برای روانشناسان از اهمیت بالایی برخوردار است.
مهمترین ویژگی که یک روانشناس به آن نیاز اساسی دارد علاقه به انسانها و کمک به آنها در حل مشکلاتشان است. فردی که علاقهای به معاشرت با انسانها ندارد، نمیتواند بهخوبی رفتار آنها را درک کرده و به حل مشکلات رفتاری و روحی انسانها بپردازد.
یک روانشناس باید هنر خوب گوشدادن را بلد باشد و بادقت و حوصله بتواند به تمام سخنان مراجعین خود گوش کند و اطلاعات لازم برای درمان و ارائهی راهحل برای مشکلات افراد را به دست آورد.
یک روانشناس باید توانایی خوب سخنگفتن، رسا و واضح حرفزدن را بلد باشد. باید بتواند سخنان و اطلاعات علمی خود را به شکلی ساده و قابلفهم برای همه بیان کند و با سخنان خود بتواند تأثیر عمیقی روی رفتار افراد داشته باشد.
یک روانشناس باید به انسانها احترام بگذارد و در مقابل رفتارها و اخلاق و روحیات بیمار خود پیشداوری و قضاوت بیجا نداشته باشد.
یک روانشناس باید بتواند دلسوزی و همدلی خود را به بیمارانش نشان دهد و رازدار و امین باشد که این امر به ایجاد اعتماد بین درمانگر و بیمار کمک شایانی میکند.
یک روانشناس باید صبر و حوصلهی بالایی داشته باشد تا بتواند بهآرامی به سخنان بیمار خود گوش دهد. داشتن روحیهای انعطافپذیر از ویژگیهای مهم یک روانشناس است. برای مثال در برخی موارد ممکن است فردی با مشکل پرخاشگری به یک درمانگر مراجعه کند، در این صورت باید درمانگر در مقابل رفتارهای بیمار خود صبور و آرام باشد و بتواند او را آرام کرده و تأثیر مثبتی روی او بگذارد.
یک روانشناس باید در سطح بسیار عالی از مهارت حل مسئله برخوردار باشد و باقدرت تجزیهوتحلیل اطلاعات بیمار، برای او راهحلهای مناسبی ارائه دهد.
یک روانشناس باید اهل مطالعه و یادگیری باشد و بتواند با کسب اطلاعات جدید راهحلهای جدیدی برای بیماران خود ارائه دهد. اینچنین افراد باید از انگیزهی بالایی برای کسب علم و دانش برخوردار باشند تا بتوانند همیشه خود را بهروز نگه دارند.
کدام دروس دوره دبیرستان در رشته روانشناسی بیشتر کاربرد دارند؟
از دروس دبیرستان و بین دودسته مباحث عمومی و اختصاصی، منابع زیر اهمیت بیشتری دارند:
مباحث دروس عمومی: فارسی، نگارش، علوم و فنون ادبی در کمک به درک عمیق از کتب، مقالات، مطالب و مطالعات کمک میکنند. یک روانشناس خوب باید توانایی نگارشی و گفتاری بالایی داشته باشد.
مباحث دروس تخصصی: جامعهشناسی، منطق، فلسفه، روانشناسی، مطالعات فرهنگی، مدیریت خانواده و سبک زندگی که به آشنایی دانشآموزان با مباحث بنیادین رشته روانشناسی کمک خواهند کرد.
مقاطع تحصیلی رشته روانشناسی موجود در این موسسه
گرایشهای رشته روانشناسی برای ادامه تحصیل چه هستند؟
رشته روانشناسی گرایشهای متعددی دارد که هریک بر حل مشکلات خاص یا بر جامعه خاصی از افراد تمرکز دارند. در ادامه انواع رشتههای روانشناسی توضیح دادهایم.
- روانشناسی عمومی
روانشناسی عمومی، پایه و اساس مطالعه علم روانشناسی است که بهصورت بنیادین اصول اساسی، مشکلات و روشهای رشد انسان، اختلالات، آسیبشناسی روانی، احساس و هیجان، انگیزه، یادگیری، حافظه، حواس، تفکر، ادراک، پردازش شناختی و هوش را موردمطالعه قرار میدهد. - روانشناسی بالینی
یکی از پرکاربردترین و شناختهشدهترین گرایشهای رشته روانشناسی که داوطلبان بسیاری خواهان تحصیل در این گرایش هستند، روانشناسی بالینی میباشد که در مرحله اول به درک نابهنجاری و در ادامه به تشخیص و درمان اختلالات روانی، اجتماعی و رفتاری کمک میکند. رشته روانشناسی بالینی شامل نقشهای چهارگانه مشاوره، مداخله و درمان، ارزیابی و تشخیص و درنهایت آموزش و نظارت میباشد و بهطورکلی یک فارغالتحصیل در رشته روانشناس بالینی در بیشتر اوقات به درمان نابهنجاری یا رفتارهای نابهنجار افراد میپردازد. - روانشناسی بالینی خانواده
تعارضات پیشآمده بین اعضای خانواده را بررسی میکند و به تشخیص و درمان تعارضات (مشکلات زوجین مشکلات پدر مادر فرزندان…) میپردازد. هدف علم روانشناسی در این گرایش بررسی مشکلات موجود در ساختار خانواده و برطرفکردن تعارضات میباشد - علومشناختی
یکی دیگر از گرایشهای رشته روانشناسی علومشناختی میباشد که ترکیبی از علم روانشناسی و اعصاب است و به تحلیل چگونگی اثرگذاری مغز و انتقالدهندههای عصبی انسان بر روی افکار، احساسات و در نهایت رفتار انسان میپردازد. - روانشناسی تربیتی
این شاخه از رشته روانشناسی با کمکگرفتن از رشتههای مختلفی همچون جامعهشناسی، زیستشناسی و تعلیموتربیت پزشکی به توصیف و تبیین تغییرات در طول زندگی از تولد تا مرگ فرد علیالخصوص دوران کودکی و نوجوانی میپردازد. بهطورکلی میتوان گفت اهداف اصلی این گرایش سه هدف توصیف فرایند رشد و تغییر انسان در طول زمان، تشریح علمی این فرایند و در نهایت بهینهسازی آن را شامل میشود. - روانشناسی صنعتی – سازمانی
یکی دیگر از گرایشهای نوظهور رشته روانشناسی میباشد که هدف اصلی آن بررسی مسائل مربوط به انسان و جنبههای دنیای کار میباشد. این گرایش اهمیت ویژهای در پیشرفت و توسعه اقتصادی کشور دارد و میتواند از طریق گزینش افراد مناسب در سطوح مختلف شغلی همکاری و کارگروهی در شرکتها را آسان و در نهایت منجر به افزایش بهرهوری شرکتها شود. - روانشناسی بالینی کودک و نوجوان
رشته روانشناسی بالینی کودک و نوجوان از جمله رشتههای روانشناسی مشابه رشته روانشناسی بالینی است، با این تفاوت که این افراد به رفع اختلالات روانشناختی نوزادان، کودکان نوپا، کودکان و نوجوانان میپردازند.
این روانشناسان با درک نیازهای اساسی روانشناختی کودکان و نوجوانان، چگونگی تأثیر خانواده و سایر زمینههای اجتماعی بر سازگاری عاطفی – اجتماعی، فرایندهای رشد، اختلالات روانی و رفتاری، بهترین درمان را برای کوکان در نظر میگیرند. - روانسنجی
روانسنجی رشتهای درباره مطالعه نظریه و فنون «اندازهگیری» در روانشناسی است. روانسنجی به «اندازهگیری روانشناسانه» ارجاع دارد. بهصورت کلی به رشتههای تخصصی موجود در روانشناسی و تربیتی اشاره دارد که به آزمون، اندازهگیری، ارزیابی، و فعالیتهای مرتبط میپردازد. - آموزشوپرورش کودکان استثنایی
روان شناسی آموزش کودکان استثنایی شاخهای از دانش روانشناسی است که به تعریف کلیه مسائل مربوط به کودکان استثنایی از گستره کودکان تیزهوش تا کودکان عقبمانده ذهنی، کودکان نابینا و کمبینا، کودکان ناشنوا و کمشنوا، کودکان دارای ناتوانیهای تکلمی، و کودکان دارای ناتوانیهای حرکتی و ذهنی و تمامی امور و تعاریف مربوط به پیشگیری و شناخت و آموزش این کودکان میپردازد. - روانشناسی شخصیت
روانشناسی شخصیت یکی از انواع روانشناسی است که به مطالعه چگونگی شکلگیری و رشد شخصیت میپردازد. همچنین، روانشناسهای شخصیت اثر جنبههای مختلف شخصیت بر افکار و رفتار انسان را بررسی میکند. روانشناسی شخصیت در تلاش است تا بتواند ویژگیهای آسیبزا و سلامت شخصیت را از هم تمایز دهد. - روانشناسی اسلامی (مثبتگرا):این گرایش از دهه نود میلادی جای خود را در دانشگاهها باز کرد. رشتهی روانشناسی اسلامی مفاهیم و مسائل روانشناسی مثبتگرا در دو قلمرو علم و دین بررسی میکند. این رشته از تلفیق دو دیدگاه کلاسیک و اسلامی پدیدآمده. در بخش کلاسیک دیدگاههای دانش روانشناسی بهصورت مستقل مطرح میشود و ازاینرو روانشناسی روانشناسی اسلامی گرایش مثبتگرا بهعنوان ی؛ رشته مستقل طراحی شده است. در بخش بررسیهای اسلامی نیز روش اکتشافی و تحلیل محتوا به کشف و پردازش دیدگاه خاص دین میپردازد. مبحث اساسی و بنیادی روانشناسی مثبتگرا زندگی در زمان حال است. البته این مسئله به این معنی نیست که به گذشته و آینده بیتوجه باشیم. بلکه مسئله عدم وابستگی به گذشته و آینده است. هدف ایجاد روانشناسی مثبتگرا اهمیتدادن به ظرفیتهای وجودی و پرورش استعدادها تقویت توانایی و برطرفکردن خسارات و شناسایی توجه به نقاط قوت و ضعفهای موجود میباشد.
دروس دانشگاهی رشته روانشناسی تا چه میزان نیازهای بازار کار را پاسخگو هستند؟
دروس دانشگاهی کاملاً مرتفعکننده نیاز دانشجویان در بازار کار خواهند بود. با این رویکرد که پایههای هر زیرشاخه در دانشگاه پیریزی میشوند و دانشجو جهت کسب اطلاعات عمیقتر نیاز به مطالعه، تحقیق، شرکت در کلاسهای تخصصی و دریافت سوپرویژن دارد.
اینجا آموزش عالی است.
بازار کار و آینده شغلی رشته روانشناسی
امروزه روان شناسی با همه جنبههای زندگی ما ارتباط دارد و هر اندازه که جامعه پیچیدهتر شود، روانشناسی نیز نقش مهمتری در حل مسائل آدمی بر عهده میگیرد. این به معنای فرصتهای شغلی متنوع و گسترده برای فارغالتحصیلان رشته روانشناسی است. به گفته کارشناسان این رشته، آینده روان شناسی در کشور ما روشن و امیدبخش است و فارغالتحصیلان این رشته باید آینده خود را در فردا ببینند.
کشور ما یکی از کشورهای درحالتوسعه است و بدون بهرهگیری از شاخههای مختلف روانشناسی نمیتواند توسعه همهجانبه داشته باشد. از سوی دیگر کشور ما، کشور جوانی است و امروزه یکی از دغدغههای خانوادهها، حفظ بهداشت روانی و بالابردن سطح دانش فرزندانشان میباشد که این دو مهم نیز به یاری شاخههای مختلف روانشناسی از جمله روان شناسی رشد و روان شناسی تربیتی امکانپذیر است.
بااینحال باید گفت که دانشجویانی که مشغول به تحصیل در رشته روانشناسی مقطع کارشناسی هستند، بعد از اتمام این دوره میتوانند به ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر از جمله کارشناسیارشد بپردازند. در این صورت بعد از فارغالتحصیلی امکان دریافت مجوز برای مطب روانشناسی را نیز خواهند داشت. این دانشجویان میبایست برای تأسیس مطب مشاوره و روانشناسی اقدامات لازم از جمله گذراندن دورههای تحصیلی و اخذ پروانه روانشناسی و مشاوره را به انجام برسانند.
البته در حال حاضر فارغالتحصیلان این رشته بیشتر جذب آموزشوپرورش میشوند یا در شرکتها و سازمانها بهعنوان کارشناس روانشناسی فعالیت میکنند و عدهای نیز بهعنوان دستیار متخصص روانشناسی بالینی یا روانپزشک مشغول به کار هستند. یک روانشناس، بعد از فارغالتحصیلی از مقطع کارشناسی میتواند در مراکز دولتی مانند نیروی انتظامی، کانون اصلاح تربیت، بهزیستی، شهرداری، آموزشوپرورش بهعنوان معلم و یا مشاور مدرسه، در مهدکودک بهعنوان مربی مهد فعالیت داشته باشد و در کلینیکهای درمان اعتیاد بهعنوان روانشناس و در مراکز مشاوره به کارهای درمانی بپردازد یا با دریافت مجوز از بهزیستی، اقدام به تأسیس مهدکودک و سرای سالمندان نماید.
نماینده فروش، کارشناس تبلیغات و محقق بازار که آگاهی از روابط میانفردی در این مشاغل به شما کمک زیادی میکند. در این مشاغل باید بتوانید خوب صحبت کرده و ارتباط برقرار کنید.
از دیگر کارهای این رشته میتوان روانشناس خانواده، روانشناس بالینی، روانشناس تربیتی، روانشناس کودک و نوجوان، روانسنج، بازی درمانگر، مددکار اجتماعی، کارشناس اورژانس اجتماعی، مشاور تلفنی، نویسنده (نوشتن مقالات در نشریات گوناگون، کارشناس تولید محتوا در بازاریابی، نویسنده تخصصی در زمینه روانشناسی)، مدرس (تدریس در مدارس و دانشگاهها) را عنوان کرد.
بهعنوان یک فارغالتحصیل روانشناسی در سطح لیسانس، هزاران فرصت در خارج از نقشهای مراقبتهای بهداشتی و آموزشی برای شما وجود دارد، اگر بدانید به کجا نگاه کنید. این به دلیل مهارتهای قابلانتقال متنوع و همچنین بهخاطر شناخت گسترده مزایای داشتن تخصص روانشناختی و تحلیلی است که از مدرک تحصیلی خود به دست میآورید. بهطورکلی، فارغالتحصیلان روانشناسی را میتوان در تمام بخشهای جامعه، از جمله رسانهها، عدالت کیفری و توانبخشی، تبلیغات، تجارت و مدیریت، ورزش، سازمانهای دولتی و بخش حقوقی یافت.
مزایای رشته روانشناسی
هر دانشجوی مشتاق به شغل روانشناسی به دنبال مزایای رشته روانشناسی است. روانشناس بودن مزایای زیادی دارد. علاوه بر اینکه شما در کاری که عاشقش هستید فعالیت میکنید، این فرصت را دارید که با مواجه با چالشهای مختلف، چیزهای جدیدی کشف کنید، به افراد کمک کنید که رشد کنند و بیشتر در مورد خودشان اطلاعات به دست بیاورند. پس مزایای این رشته شامل موارد زیر میباشد:
- فرصت کمک به دیگران: یکی از جذابیتهای روانشناسی فرصت کمک به دیگران است. اگر از کار با مردم لذت میبرید، این حرفه میتواند یک انتخاب عالی برای شما باشد. البته شغل روانشناسی در برخی مواقع ممکن است استرسزا باشد. اما بسیاری از روانشناسان از شغل خود بسیار راضی هستند.
- میتوانید بیزینس شخصی خود را اداره کنید:اگر از کارکردن برای خود خوشتان میآید و روحیه کارآفرینی دارید روانشناسی برای شما خیلی مناسب است چرا که میتوانید با گرفتن مجوزهای لازم و راهاندازی یک مطب درآمد خوبی داشته باشید.
- با طیف گستردهای از مردم ملاقات میکنید: اگر از کارکردن با مردم و کمک به آنها برای دستیابی به تواناییهای خودشان لذت میبرید روانشناسی گزینه خوبی برای شماست.
- مواجه با چالشهای جدید:روانشناس بودن متنوع و چالشبرانگیز است. اگر از کارهای روتین و تکراری زود خسته میشوید و دوست دارید مدام با مسائل جدید روبرو شوید این رشته میتواند همیشه برای شما جذاب باشد.
- میتوانید در مورد خود و دیگران بیشتر بدانید: تحصیل در رشته روانشناسی باعث میشود الگوهای فکری، احساسی، انگیزهها و ماهیت انسانی خود و دیگران را بهتر درک کنید. خودشناسی یک مهارت بسیار قدرتمند و ارزشمند میباشد. اینکه بفهمیم چه چیزی ما و دیگران را وادار به انجام برخی کارها میکند بسیار مهم است.
- انواع مشاغل مختلف:روانشناسی گسترده است اگر عاشق کار با کودک هستید میتوانید متخصص کودک شوید. چنانچه به نحوه عملکرد مغز علاقهمند میباشید نوروسایکولوژی بخوانید. روانشناسی اجتماعی، مشاوره ازدواج و خانواده، روانشناسی شناختی، بالینی، ورزشی و … طیف وسیعی از مشاغل روانشناسی است که میتواند جذاب باشد.
- چشم انداز شغلی خوب: روانشناسان میتوانند در طیف وسیعی از زمینهها کار پیدا کنند. مثل کار در مدارس، بیمارستانها، کلینیکهای درمان اعتیاد، خدمات اجتماعی و …
امکان ادامه تحصیل در رشته روانشناسی در داخل ایران چگونه است؟
روانشناسی در سه مقطع کارشناسی، کارشناسیارشد و دکتری در ایران و در دانشگاههای دولتی، آزاد و غیرانتفاعی، با برگزاری کنکور یا بر اساس سوابق تحصیلی (پذیرش بدون کنکور) دانشجو میپذیرد. کنکور مقاطع ارشد و دکتری، در گرایشهای مختلف توسط هر دو وزارت بهداشت و وزارت علوم برگزار میشود و منابع آنها تا حدودی با یکدیگر متفاوت است. گرایشهای مختلف این رشته مقطع کارشناسیارشد، شامل گرایشهای زیر است:
- روانشناسی عمومی
- روانشناسی بالینی
- روانشناسی بالینی کودک و نوجوان
- روانشناسی بالینی خانواده
- آموزش کودکان استثنایی
- روانشناسی مثبتگرا (اسلامی)
- سنجش و اندازهگیری یا روانسنجی
- روانشناسی صنعتی و سازمانی
- علوم اعصاب شناختی
- روانشناسی شخصیت
امکان ادامه تحصیل در رشته روانشناسی در خارج از کشور به چه صورت است؟
داوطلبان تحصیل روانشناسی در خارج از کشور هر روز در حال افزایش هستند. ازآنجاییکه روانشناسی یک علم جهانشمول است و مطالعه رفتارها در فرهنگهای مختلف همواره برای روانشناسان جذاب است. تحصیل در کشورهای دیگر میتواند دنیایی جدید به روی روانشناس بگشاید. روانشناسان تعلیمدیده و آشنا با تحقیقات علمی بینالمللی افراد مهمی در جامعه محسوب میشوند.
دانشگاههای معتبر بسیاری در سراسر جهان، پذیرای دانشآموختگان رشته روانشناسی هستند. برای پذیرش در دانشگاههای آمریکا داشتن مدرک GRE ضروری خواهد بود. بهطورکلی گرفتن فاند و بورس شدن در رشته روانشناسی در خارج از کشور بسیار رقابتی و سختگیرانه است. آلمان یکی از کشورهای پیشرو در روانشناسی است و داشتن سطحی از دانش زبان آلمانی به قبولی دانشجو کمک زیادی میکند.
توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، برای ادامه تحصیل در خارج از کشور، باید با زبان خارجی کشور موردنظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید. علاوه بر این، برای اثبات آشنایی با زبان انگلیسی نیز به شرکت در آزمونهای بینالمللی و معتبر زبان خارجی مانند تافل، آیلتس و دولینگو نیاز دارید.
دانش آموختگان موفق