درباره رشته مدیریت صنعتی

مدیریت صنعتی شاخه‌ای از مهندسی است که به‌وسیله آن ساخت سیستم‌های مدیریتی آسان‌تر می‌شود و در این رشته فرایندهای مهندسی گوناگون با هم ادغام می‌شوند. مدیریت صنعتی با طراحی صنعتی، ساخت، مدیریت و کاربرد اصول علمی و مهندسی برای بهبود کل زیرساخت صنعتی و فرایندهای صنعتی سروکار دارد.
رشته مدیریت صنعتی بر مدیریت فرایندهای صنعتی تمرکز دارد. می‌توان گفت که مدیران صنعتی مسئولیت مناسب‌ترین و کارآمدترین تعامل‌هایی را برعهده دارند که به M4 معروف هستند:

• نیروی انسانی (Man)
• مواد صنعتی (Material)
• ماشین‌های صنعتی (Machines)
• شیوه کاری (Method)

هر سازمانی نیاز دارد تمام موارد فوق به‌خوبی مدیریت شوند. علاوه بر این، مدیریت صنعتی شامل مطالعه عملکرد ماشین‌ها و همچنین انسان‌ها است. متخصصان استخدام می‌شوند تا ماشین‌ها را در شرایط کاری مطلوبی قرار دهند و از کیفیت تولیدات خود اطمینان حاصل کنند. جریان مواد در سطح سیاره زمین تحت نظارت و مدیریت قرار می‌گیرند تا اطمینان حاصل شود که نه کارگران و نه ماشین‌ها، هیچ‌کدام بیکار نباشند. بازرسی مداوم برای مطابق نگه‌داشتن خروجی با استانداردها در طراحی صنعتی به طور دائم انجام می‌شود.

رشته مدیریت صنعتی مناسب چه کسانی است؟

رشته مدیریت صنعتی، همان‌طور که از عنوانش مشخص است، به مدیریت امور مختلف در صنعت می‌پردازد؛ بنابراین لازم است طیف گسترده‌ای از دانش‌ها، مهارت‌های لازم برای طراحی و بهبود فرایندها و مدیریت افراد و امور مربوط به صنایع گوناگون را در بر گیرد. همان‌طور که در تعریف کلی مدیریت آمده است، مدیریت یعنی توانایی کار با و به‌وسیله افراد و منابع سازمانی؛ بنابراین کار و وظیفه یک مدیر در اصل بررسی کل سازمان و هدایت افراد و منابع آن به سمت اهداف و آرمان‌های سازمانی است. ازآنجایی‌که مدیران هم با افراد و هم با دیگر منابع سازمانی در ارتباط هستند، مسلماً نیازمند طیف وسیعی از مهارت‌ها خواهند بود.
شاید شما هم شنیده باشید که گفته می‌شود مشکل اصلی بسیاری از سازمان‌ها، مشکل مدیریتی است. هر چند این گفته بسیار کلی است و نیاز به موشکافی بیشتری وجود دارد، اما این خودش اهمیت مباحث مدیریتی را نشان می‌دهد.
رشته مدیریت، به‌خصوص رشته مدیریت صنعتی برای افرادی مناسب است که ضمن علاقه به کار و ارتباط با منابع انسانی سازمان، علاقه‌مند به مباحثی همچون مدیریت و اداره کسب‌وکارها، مدیریت منابع مالی و اقتصادی، مدیریت و کنترل تولید و موجودی‌ها، مدیریت و کنترل پروژه‌های کوچک و بزرگ، برنامه‌ریزی و هدایت واحدهای صنعتی، تجاری و خدماتی و غیره هستند؛ لذا برخورداری از روابط‌عمومی قوی در این رشته بسیار اهمیت دارد.
لازم به ذکر است که رشته مدیریت صنعتی ضمن شباهت بسیار زیاد با رشته مهندسی صنایع، دارای تفاوت‌هایی نیز با آن هست. از جمله اینکه تا حدود نیمی از دروس این دو رشته با هم مشابه هستند، اما رشته مدیریت صنعتی بیش از هر چیز به مباحث انسانی و روابط بین افراد و نحوه هدایت آن‌ها برای دستیابی به بهره‌وری بیشتر در صنعت می‌پردازد، درحالی‌که تأکید اصلی رشته مهندسی صنایع، بر مسائل کمی و تولیدی و بهینه‌سازی آن‌ها است. به‌عبارت‌دیگر در رشته مدیریت بیش از هر منبع دیگری به منابع انسانی سازمان توجه می‌شود.

کدام دروس دوره دبیرستان در رشته مدیریت صنعتی بیشتر کاربرد دارند؟

ازآنجایی‌که تمامی گروه‌های تحصیلی (علوم‌تجربی، ریاضی، انسانی و سایر موارد) امکان انتخاب رشته مدیریت صنعتی در دانشگاه را دارند، مسلماً بسته به رشته افراد در دبیرستان، برخی از دروس آن دوره مجدداً مرور و تکرار خواهند شد. گفتنی است که دروس زیر از بین دروس دبیرستان، در رشته مدیریت صنعتی کاربرد بیشتری دارند:
مباحث مرتبط با دروس ریاضی و آمار در این رشته بسیار حائز اهمیت هستند؛ باتوجه‌به اینکه رشته مدیریت صنعتی با بهبود مسائل انسانی، مالی، فنی و در کل مسائل سازمانی، صنعتی و یافتن بهترین شیوه کار در ارتباط است، مسلماً نیازمند آشنایی با مباحثی همچون توابع، دستگاه معادلات، ماتریس‌ها، جبر خطی، حد و پیوستگی، مشتق، انتگرال، آمار و احتمال و غیره است.
درس زبان انگلیسی و توانایی مطالعه و درک متون تخصصی انگلیسی مرتبط با رشته مدیریت صنعتی دارای اهمیت بسیار زیادی است و روزبه‌روز نیز بر این اهمیت افزوده می‌شود. دروس عمومی دیگر مانند زبان فارسی و دروس گروه معارف اسلامی نیز در این رشته وجود دارند که دانشجویان بایستی حدود ۲۰ واحد از آنها را همانند دیگر رشته‌های دانشگاهی بگذرانند.
آشنایی با کامپیوتر و کاربرد آن در مدیریت نیز از دروس بسیار مهم و کاربردی جهت پیشرفت در این رشته تحصیلی محسوب می‌شود. دروس مربوط به اقتصاد نیز از دروس پایه رشته مدیریت صنعتی محسوب می‌شوند و در قالب اقتصاد خرد و کلان ارائه خواهند شد.
مباحث روانشناسی و ارتباط با افراد در رشته مدیریت صنعتی بسیار پرکاربرد هستند و در نهایت دروس حسابداری و حسابداری صنعتی نیز به ترتیب از دروس پایه و تخصصی این رشته محسوب می‌شوند.

گرایش‌های رشته مدیریت صنعتی برای ادامه تحصیل چه هستند؟

در فهرستی که در ادامه آمده است، به‌صورت مختصر و مفید به گرایش‌های گوناگون رشته مدیریت صنعتی پرداخته‌ایم:

• گرایش تحقیق در عملیات:

شناخت دقیق عملیاتی که در واحدهای مختلف تولیدی، بازرگانی و خدماتی صورت می‌گیرد و تلاش جهت یافتن بهترین شیوه‌های انجام کار و تصمیم‌گیری جهت افزایش بهره‌وری و کارایی آن‌ها

• تولید و عملیات:

آشنایی با انواع سیستم‌های تولیدی و مباحث مربوطه و مدیریت بهینه تولید

• مدیریت عملکرد:

مدیریت عملکرد واحدهای مختلف کسب‌وکار و پرداختن به مسائلی مانند بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد، مدیریت منابع انسانی عملکرد محور و غیره

• مدیریت زنجیره تأمین:

مدیریت تأمین و کانال‌های توزیع مواد اولیه و محصولات، مدیریت زنجیره ارزش و غیره

• مدیریت کیفیت و بهره‌وری:

بررسی و مدیریت کیفیت و تعالی سازمانی، تجزیه‌وتحلیل و بهبود بهره‌وری سازمان و غیره

• مدیریت پروژه:

بهبود مدیریت پروژه‌ها، کنترل و زمان‌بندی پروژه‌ها، مدیریت و رهبری ریسک و هزینه پروژه‌ها و سایر موارد، مهندسی مالی و مدیریت مالی و اقتصادی

مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته مدیریت صنعتی

  • آمار و احتمال و کاربرد آن در مدیریت

  • ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت

  • کامپیوتر و کاربرد آن در مدیریت

  • تحقیق در عملیات (۱ و ۲ و ۳)

  • اقتصاد خرد

  • اقتصاد کلان

  • مدیریت تولید

  • طرح‌ریزی واحدهای صنعتی

  • اصول حسابداری (۱ و ۲ و ۳)

  • حسابداری صنعتی(۱ و ۲ و ۳)

  • زبان تخصصی (۱ و ۲ و ۳ و ۴)

  • کنترل کیفیت آماری

  • اقتصاد مهندسی (بررسی اقتصادی طرح‌های صنعتی)

  • طرح‌ریزی و تعمیرات و نگهداری

  • کارسنجی و روش‌سنجی

  • حفاظت صنعتی

  • مدیریت کارخانه

  • سیستم‌های خرید، انبارداری و توزیع

  • کنترل پروژه

  • روانشناسی صنعتی

اینجا آموزش عالی است.

دروس دانشگاهی رشته مدیریت صنعتی تا چه میزان نیازهای بازار کار را پاسخگو هستند؟

دروس دانشگاهی رشته مدیریت صنعتی، نه‌تنها دروس کاربردی و مفیدی برای استفاده در صنعت هستند، بلکه در زندگی شخصی هم به کار فارغ‌التحصیلان این رشته خواهند آمد.

این دروس به دنبال افزایش مهارت‌های متفاوتی از مدیران هستند تا ایشان را قادر نمایند ضمن درک شرایط پیرامونی و ایجاد ارتباط مناسب با افراد و همکاران خود، سازمان و مجموعه تحت مدیریتشان را به سمت‌وسوی متناسب با محیط، شرایط اقتصادی، سیاسی و غیره پیش برند. البته شایان‌ذکر است باتوجه‌به تغییرات سریع تکنولوژیکی، لازم است تا فراگیران این رشته تخصصی خارج از دروس ارائه شده توسط دانشگاه، مهارت‌های به‌کارگیری زبان انگلیسی و کار با کامپیوتر و فناوری‌های روز را فراگرفته و مورداستفاده قرار دهند.
باید گفت، دانشجویان رشته مدیریت صنعتی با فراگیری و به‌کارگیری دروس مختلف این رشته تحصیلی، قادر خواهند بود بهتر از دیگران به مدیریت زمان و برنامه‌ریزی امور خود بپردازند و امور روزمره، اهداف شخصی، خانوادگی و پروژه‌های کوچک و بزرگشان را نیز به‌خوبی مدیریت کنند و مفاهیم و اصولی که در دروس مختلف آموخته‌اند را به‌صورت مستقیم و یا غیرمستقیم در زندگی شخصی و کاری خود به کار بندند.
ازآنجایی‌که مدیریت به‌عنوان علم و هنر کار با دیگران مطرح شده، لازم است در کنار مطالعه دروس نظری دانشگاهی، تجربه‌هایی نیز در این زمینه کسب شود؛ بنابراین باتوجه‌به تئوریک بودن اکثر مطالبی که در این رشته تحصیلی در دانشگاه‌ها ارائه می‌شود، پیشنهاد کلی بر این است که دانشجویان عزیز همراه با مطالعه دروس دانشگاهی، در خارج از محیط دانشگاه به کسب تجربه در بازار کار نیز بپردازند و با مفاهیمی همچون بازاریابی، ارتباط با مشتری، خریدوفروش، انبارداری، مسائل مالی و حسابداری، تولید و برنامه‌ریزی تولید، امور اداری، منابع انسانی و غیره از نزدیک و به‌صورت عملی آشنا شوند.

بازار کار و آینده شغلی رشته مدیریت صنعتی

فارغ‌التحصیلان رشته مدیریت صنعتی در زمینه‌های گوناگونی می‌توانند مشغول به کار شوند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
• مدیریت واحدهای صنعتی کوچک، متوسط و بزرگ از جمله کارخانجات، کارگاه‌ها، شرکت‌ها و سایر موارد
• مدیریت و کنترل پروژه
• مدیریت، برنامه‌ریزی و کنترل موجودی‌ها
• مدیریت و کارشناسی کنترل کیفیت
• کارآفرینی و موارد بازاریابی، استراتژی، منابع انسانی، مالی و غیره استارتاپ‌ها
• تحلیل مالی و اقتصادی قبل از پروژه، حین پروژه، تولید و غیره
• مدیریت، برنامه‌ریزی و کنترل تولید
• کارشناس بیمه
• کارشناس تحقیقات بازار
• کارشناس گمرک
• حسابدار
• مدیر روابط‌عمومی
• کارمند بانک
• کارشناس یا مدیر آموزش

و به‌طورکلی هر شغلی که نیازمند مهارت‌ها و دانش یک مدیر است.

رشته مدیریت صنعتی از جمله رشته‌های تحصیلی است که بین‌رشته‌ای محسوب شده و بازار کار متنوع و گسترده‌ای دارد. این امر باتوجه‌به طیف مشاغل اشاره شده در بالا برای این رشته نیز مشخص است. درعین‌حال باتوجه‌به طیف وسیعی از مهارت‌ها که افراد در رشته مدیریت صنعتی فرامی‌گیرند، قادر خواهند بود وظایف متعددی را برعهده گرفته و باتوجه‌به توانایی و دانش خود آن‌ها را به بهترین شکل ممکن انجام دهند.

مزایای رشته مدیریت صنعتی

رشته مدیریت صنعتی دارای مزایای متعددی است که می‌تواند فرصت‌های شغلی و مهارت‌های خاصی را به فارغ‌التحصیلان ارائه دهد:

• پوشش گسترده در مدیریت:

این رشته به دانشجویان آموزش مهارت‌ها و اصول مدیریتی گوناگون را می‌دهد، از مدیریت منابع انسانی و مالی تا مدیریت پروژه و کیفیت.

• چندپوشی در حوزه‌های مختلف:

فارغ‌التحصیلان مدیریت صنعتی می‌توانند در حوزه‌های مختلفی از جمله تولید، مالی، منابع انسانی، بازاریابی، استراتژی، کیفیت و… فعالیت کنند.

• انعطاف‌پذیری در بازار کار:

تخصص‌های اختصاصی در مدیریت صنعتی باعث می‌شود که فارغ‌التحصیلان بتوانند به‌راحتی در بخش‌های مختلف شغلی فعالیت کنند و در موقعیت‌های مختلف مدیریتی قرار بگیرند.

• توانایی مدیریت تولید و فرایندها:

دانشجویان در این رشته آموزش می‌بینند که چگونه بهینه‌سازی تولید و فرایندهای مختلف را انجام دهند.

• توانایی کار در صنایع مختلف:

فارغ‌التحصیلان مدیریت صنعتی می‌توانند در صنایع مختلفی از جمله تولید، خدمات، فناوری و حتی مشاغل کوچک و بزرگ فعالیت کنند.

• مهارت‌های ارتباطی و تیمی:

به دلیل تعاملات بسیاری که در محیط کاری دارند، فارغ‌التحصیلان این رشته به مهارت‌های ارتباطی و تیمی عالی دست پیدا می‌کنند.

• مدیریت پروژه‌ها:

این رشته به دانشجویان آموزش مهارت‌های مدیریت پروژه‌های مختلف را می‌دهد که در بسیاری از شغل‌ها لازم است.

• کسب‌وکارهای جدید و استارتاپ‌ها:

فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند به‌عنوان کارآفرین در حوزه تولید و خدمات جدید وارد شوند.

• فرصت‌های شغلی جهانی:

مهارت‌های مدیریتی یاد گرفته شده، به دانشجویان امکان فرصت‌های شغلی در سطح بین‌المللی را می‌دهد.

• حقوق و دستمزد مناسب:

فارغ‌التحصیلان مدیریت صنعتی معمولاً در پوزیشن‌های مدیریتی فعالیت می‌کنند که با حقوق و دستمزد مناسب همراه است.

امکان ادامه تحصیل در رشته مدیریت صنعتی در داخل ایران چگونه است؟

این رشته در ایران در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری نیز ارائه می‌شود و گرایش‌های کارشناسی‌ارشد و دکتری آن عبارت‌اند از:
• تحقیق در عملیات
• تولید و عملیات
• مدیریت عملکرد
• مدیریت زنجیره تأمین
• مدیریت کیفیت و بهره‌وری
• مدیریت پروژه

دانش آموختگان موفق