درباره رشته مهندسی کامپیوتر

یکی از کاربردی‌ترین رشته‌های مهندسی در ایران است که به آموزش مفاهیم بنیادین سیستم‌های رایانه‌ای و انواع مهارت‌های کاربردی مرتبط با آنها می‌پردازد.

در رشته مهندسی کامپیوتر، سخت‌افزار، اصول محاسبات و مهندسی برق موردمطالعه قرار می‌گیرند. دانشجویان نقش مهندسی را در جامعه آزمایش می‌کنند و موضوع‌های مختلفی را از محاسبات ابری گرفته تا الگوریتم‌های کاربردی هدف قرار می‌دهند. با کسب مهارت‌هایی در زمینه حل مسئله هوشمندانه و همچنین آنالیز و پیاده‌سازی، دانشجویان آماده می‌شوند تا طراحی ربات‌ها و ابرکامپیوترها را انجام دهند، سیستم‌های نرم‌افزاری جدید بسازند و در بسیاری از زمینه‌های مرتبط دیگر به فعالیت بپردازند.

رشته مهندسی کامپیوتر از علوم کامپیوتر، مهندسی و ریاضیات برای ارزیابی مسئله‌ها و طراحی راه‌حل‌هایی برای سیستم‌های دیجیتال استفاده می‌کند. به دلیل اینکه حوزه کامپیوتر بسیار گسترده است، دانشجویان رشته مهندسی کامپیوتر در خصوص نرم‌افزار، سخت‌افزار و زمینه‌های مرتبط با آن‌ها نظیر سیستم‌های تعبیه شده، اپلیکیشن‌ها، مدارهای الکترونیکی و ریزپردازنده‌ها موارد لازم را می‌آموزند. با یک برنامه تحصیلی منعطف و وجود بسیاری از درس‌های اختیاری، می‌توان رشته مهندسی کامپیوتر را در حوزه‌ای تخصصی‌تر و محدودتر متمرکز کرد و مطابق علاقه خود آن را ادامه داد.

رشته مهندسی کامپیوتر مناسب چه کسانی است؟

رشته مهندسی کامپیوتر گرایش نرم‌افزار، مناسب افرادی است که به برنامه‌نویسی و طراحی الگوریتم علاقه‌مند هستند. این افراد باید با مفاهیم اولیه دروس ریاضی دبیرستان آشنا باشند. علوم مرتبط با کامپیوتر مانند بسیاری از علوم، خیلی زود به‌روز می‌شوند، و کسانی که تصمیم دارند در این رشته فعالیت داشته باشند، باید علاقه و پشتکار زیادی به خرج دهند و دائماً مطالب جدیدی را فرابگیرند.
با علاقه می‌توان سختی‌های تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر را آسان کرد، اما اگر علاقه ندارید، بهتر است که رشته‌ای دیگر را انتخاب کنید. یک برنامه‌نویس باید بتواند مرتباً مسائل پیچیده را تحلیل کند و همواره خودش را به‌روز نگه دارد.
در پایان هم لازم است اشاره شود که رشته مهندسی کامپیوتر، گرایش سخت‌افزار نیز مناسب افرادی است که به طراحی و کنترل دستگاه‌های سخت‌افزاری علاقه وافری دارند و می‌خواهند در آینده به‌نوعی در این زمینه مشغول به کار شوند.

کدام دروس دوره دبیرستان در رشته مهندسی کامپیوتر بیشتر کاربرد دارند؟

یکی از دروسی که قبل از دانشگاه و ورود به رشته مهندسی کامپیوتر باید تا حدودی با مفاهیم اصلی آن آشنا بود، ریاضیات است. همچنین آشنایی با مفاهیم مطرح شده در درس آمار و احتمال هم می‌تواند بسیار مفید باشد. در کل داشتن پایه قوی در دروس اختصاصی ریاضی و فیزیک، کمک زیادی به موفقیت در این رشته خواهد کرد.

گرایش‌های رشته مهندسی کامپیوتر برای ادامه تحصیل چه هستند؟

گرایش‌های مقطع کارشناسی رشته مهندسی کامپیوتر عبارت‌اند از:

• مهندسی کامپیوتر

گرایش‌های مقطع کارشناسی‌ارشد رشته مهندسی کامپیوتر عبارت‌اند از:

• نرم‌افزار
• هوش مصنوعی
• معماری کامپیوتر
• الگوریتم و محاسبات
• شبکه‌های کامپیوتری
• رایانش امن
• بیوانفورماتیک

گرایش‌های مقطع دکترا رشته مهندسی کامپیوتر عبارت‌اند از:

• نرم‌افزار و الگوریتم
• هوش مصنوعی
• شبکه و رایانش
• معماری کامپیوتر

مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته مهندسی کامپیوتر چه هستند؟

  • برنامه‌نویسی کامپیوتر

  • ساختمان داده‌ها

  • طراحی الگوریتم

  • پایگاه‌داده‌ها

  • ریاضی ۱

  • سیستم‌های عامل

  • مهندسی نرم‌افزار

  • شبکه‌های کامپیوتری

  • مدارهای منطقی

  • درس هوش مصنوعی

  • درس مهندسی اینترنت

در گرایش نرم‌افزار هم تعدادی از این دروس، مانند مدار منطقی و معماری باید گذرانده شود.

دروس مهم در گرایش سخت‌افزار نیز با برق و الکترونیک ارتباط دارند

دروس مهم رشته علوم کامپیوتر می‌توان به دروس زیر اشاره کرد

  • مدارهای منطقی

  • معماری

  • مدارهای الکترونیک

  • مدارهای الکتریکی

  • مدارهای الکتریکی

  • الکترونیک دیجیتال

  • طراحی سیستم‌های VLSI

  • آمار و احتمال

  • آنالیز عددی

  • نظریه اتومات و زبان‌ها

  • ساختمان داده‌ها

  • طراحی و تحلیل الگوریتم‌ها

اینجا آموزش عالی است.

بازار کار و آینده شغلی رشته مهندسی کامپیوتر

در حوزه استخدام دولتی و خصوصی

  • کارشناس فناوری اطلاعات
  • کارشناس نصب و استقرار سیستم
  • کارشناس پشتیبانی فنی
  • کارشناس بازاریابی و فروش

در حوزه تولید

  • طراحی و برنامه‌نویسی انواع نرم‌افزار
  • طراحی و پیاده‌سازی انواع وب‌سایت
  • طراحی و پیاده‌سازی انواع بازی یا پویانمایی
  • طراحی و ساخت سامانه‌های ترکیبی (سخت‌افزار + نرم‌افزار)، مثل دستگاه حضوروغیاب کارمندان و…
  • تحلیل و طراحی سیستم‌های کلان

در حوزه خدمات فنی

  • طراحی و پیاده‌سازی انواع شبکه
  • ارائه انواع خدمت در حوزه گرافیک رایانه‌ای
  • مونتاژ و فروش انواع سخت‌افزار و نرم‌افزار
  • انجام تعمیرات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری (لپ‌تاپ، گوشی و.)
  • ارائه انواع خدمات فنی در حوزه امنیت
  • ارائه خدمات کاربردی در حوزه هوش مصنوعی
  • ارائه مشاوره در همه زمینه‌های بالا

در حوزه علمی - پژوهشی

  • عضویت در هیئت‌علمی دانشگاه‌ها
  • استخدام در آموزش‌وپرورش به‌عنوان معلم هنرستان
  • تدریس آزاد
  • تولید آزاد محتوای علمی و فنی و فروش آن‌ها از طریق سکوهای مجازی
  • نویسندگی و نشر در حوزه فناوری اطلاعات

بازار کار رشته مهندسی کامپیوتر به چه صورت است؟

اکثر استارتاپ‌ها در حوزه فناوری اطلاعات فعالیت دارند و نیازمند افراد دارای توانایی برنامه‌نویسی و توسعه و طراحی وب هستند. پر واضح است که بازار کار رشته مهندسی کامپیوتر بسیار وسیع است و یک فرد علاقه‌مند و دارای پشتکار، شغل و درآمد مناسبی در این بازار پیدا خواهد کرد.

یک مهندس رشته کامپیوتر گرایش نرم‌افزار، دارای فرصت‌های شغلی زیادی است و برای کارکردن نیاز به امکانات و تجهیزات چندانی ندارد. معمولاً فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر که به یک‌زبان برنامه‌نویسی مسلط باشد، سریعاً جذب بازار کار می‌شود. چنین فردی حتی زمانی که دانشجو است هم می‌تواند در بازار کار جایگاه مناسبی را برای خود پیدا کند. از سوی دیگر، فرصت‌های شغلی در زمینه شبکه‌های کامپیوتری هم بسیار فراوان هستند و درعین‌حال، شرکت‌های تولیدکننده قطعات گوناگون و دستگاه‌های مختلف نیز همواره تمایل دارند مهندسین کامپیوتر با گرایش سخت‌افزار را به خدمت گیرند.

نوشتن اپلیکیشن‌های جدید و نوآورانه برای تلفن‌های هوشمند و توسعه اپلیکیشن‌های موبایل، از بازارهای خوب رشته مهندسی کامپیوتر به‌حساب می‌آید. چون شیوه‌های ارتباطی در تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند دائماً در حال تغییر هستند، فرصتهای شغلی زیادی در این زمینه وجود دارد.

حوزه امنیت اطلاعات نیز یکی از بازار کارهای مهم دیگر برای فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی کامپیوتر است. امنیت از نگرانی‌های دائمی مدیران فناوری اطلاعات به‌حساب می‌آید. در همین راستا از مهارت‌های امنیتی کامپیوتر، می‌توان به امنیت شبکه، امنیت اطلاعات و امنیت موبایل اشاره داشت. ضمناً برای آینده نزدیک نیز، رشد خوبی در استخدام تحلیل‌گران سیستم توسط شرکت‌های مشاوره IT پیش‌بینی شده است.

در ادامه، باید خاطرنشان کرد که بازار کار برنامه‌نویسی وب هم بسیار پر رونق است و ورود به آن نیز شاید از سایر موارد راحت‌تر و سریع‌تر باشد. این روزها تمایل به فروش محصولات و ارائه خدمات بر بستر اینترنت توسط شرکت‌های گوناگون بسیار زیاد شده و همین امر نیز سبب شده تا بازار طراحان وب بسیار پر رونق شود و فرصت‌های شغلی گوناگونی در این زمینه فراهم آید.

با افزایش اطلاعات، نیاز به افراد دارای مهارت کار با پایگاه‌های داده هم بیشتر می‌شود. این اشخاص باید در زمینه ذخیره و بازیابی اطلاعات، سازماندهی، تجزیه‌وتحلیل و حفاظت داده‌ها تخصص داشته باشند. همچنین چون بیشتر پایگاه‌های داده به اینترنت وصل می‌شوند، امنیت داده‌ها نیز بسیار مهم است.

در زمان حاضر، صنعت بازی‌های کامپیوتری نیز رونق قابل‌توجهی دارد و از همین رو برای افرادی که تمایل دارند پس از فارغ‌التحصیل شدن در رشته مهندسی کامپیوتر به‌عنوان طراح و توسعه‌دهنده بازی‌های رایانه‌ای مشغول به کار شوند فرصت‌های شغلی قابل‌توجهی در دسترس است. ضمن اینکه بازار مذکور در سال‌های اخیر، همواره رشد مناسب و رو به جلویی را تجربه کرده است.

مزایای رشته کامپیوتر

  • پیشرفته بودن: حوزه علوم کامپیوتر و فناوری‌ها و صنایع وابسته به آن در دامنه علوم و فناوری‌های پیشرفته قرار دارند و البته روزبه‌روز هم به پیچیدگی آنها افزوده می‌شود؛ بنابراین از طرفی امکان رشد برای فارغ‌التحصیلان رشته کامپیوتر فراهم است و از طرف دیگر درآمد خوبی خواهند داشت.
  • محیط کار مناسب: بسیاری از مشاغل رشته کامپیوتر فضایی برای متخصصان فراهم می‌کنند که بتوانند محیط کارشان را به انتخاب خودشان و حتی به‌صورت آزادکاری (فریلنسری یا Freelance) و از راه دور (Remote) به فعالیت بپردازند. از طرفی باتوجه‌به گستردگی صنایع وابسته به علوم کامپیوتر، افراد متبحر در این زمینه می‌توانند به سمت فرهنگ‌سازمانی موردعلاقه‌شان گام بردارند و در محیطی مشغول باشند که برایشان مناسب و با روحیاتشان سازگار است. اگر می‌خواهید با مشاغل رشته کامپیوتر بیشتر آشنا شوید، مقاله مشاغل رشته کامپیوتر را از دست ندهید.
  • برنامه کاری منعطف: اشاره کردیم که بسیاری از متخصصان حوزه کامپیوتر به‌صورت آزادکاری (فریلنسری یا Freelance) و از راه دور (Remote) فعالیت می‌کنند؛ همین مسئله دستشان را باز می‌گذارد تا برنامه و ساعت کاری‌شان را خودشان انتخاب کنند. البته در اغلب موارد، آن دسته از افرادی هم که مستقیماً با سازمان یا شرکت خاصی وارد ارتباط کاری می‌شوند، تعادل زندگی شخصی – زندگی کاری (Work-Life Balance) را در محیط کارشان تجربه می‌کنند و همین اختیار و آزادی عمل، موجب احساس رضایت از شغلشان می‌گردد.
  • خلاقیت محوری: ازآنجاکه رشته کامپیوتر، فناوری اطلاعات (آی‌تی یا IT) و در نگاه کلی‌تر علوم کامپیوتر حوزه‌های رو به پیشرفتی هستند و هر روز گسترده می‌شوند، اغلب لازم است متخصصان این حوزه برای رفع نیازها و حل مسائل و چالش‌های پیش رو، دست به خلاقیت بزنند و از این بابت همیشه دستشان باز است. مسلماً چنین ویژگی منجر به توسعه شخصیت و مهارت‌های شاغلین حوزه علوم کامپیوتر خواهد شد.
  • عملکرد چند تکلیفی (Multitasking): وقتی در زمینه کامپیوتر مشغول به کار هستید، ممکن است چندین عملیات تست و فرایندهای مختلف را به طور همزمان انجام دهید. این امر به شما اجازه می‌دهد کارهای بیشتری را با صرف زمان کمتری به انجام برسانید و نهایتاً امور حرفه‌ای روزانه‌تان را بهتر سروسامان دهید.
  • امکان بهبود شخصی و سازمانی: متخصصان رشته کامپیوتر که دانش و مهارت لازم را در این زمینه دارند، می‌توانند با خودکارسازی فرایندها (Automation) و بهبود راهبردهای کاری، عملکرد شخصی و سازمانی‌شان را بهتر کنند. مثلاً تحلیل‌گران داده با ارائه بینش‌های مبتنی بر داده، فرایندهای کاری و راندمان سازمانشان را بهبود می‌بخشند که از طرفی موجب بهینگی امور خودشان هم می‌شود.
  • امنیت شغلی: بنا به آمار و ارقام مختلف (مثلاً آمار اداره کار ایالات متحده) می‌توان دید که نرخ بیکاری در رشته کامپیوتر و علوم وابسته آن پایین است و از طرفی پیش‌بینی می‌شود موقعیت‌های شغلی رشته کامپیوتر از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰، شاهد رشد ۲۲ درصدی باشند. البته پتانسیل به‌وجود آمدن تخصص‌های جدید و حوزه‌های تازه را هم نباید فراموش کرد، چراکه رشته کامپیوتر هر روز گسترده‌تر و پرکاربردتر می‌شود. شایان ذکر است ورود به بازار کار هر رشته‌ای، الزامات، پیش‌نیازها و شرایطی دارد که البته مقاله بازار کار رشته کامپیوتر را به طور ویژه به همین موضوع در زمینه رشته کامپیوتر اختصاص داده‌ایم.
  • برنامه‌های تحصیلی متنوع: شرایط متنوع تحصیل در مقاطع مختلف رشته کامپیوتر و حتی اخذ مدارک تخصص محور، خود از مزایای مهم رشته کامپیوتر به شمار می‌رود. بسیاری از فعالان و متخصصان حوزه کامپیوتر صرفاً با شرکت در دوره‌های فشرده و بوت‌کمپ‌ها وارد فضای کاری این رشته می‌شوند؛ بنابراین از این جنبه هم این رشته دستتان را تا حدود زیادی باز می‌گذارد.
  • رشته کامپیوتر، پلی برای مهاجرت: رشته کامپیوتر باتوجه‌به گستردگی و کاربرد فراوانی که دارد، در همه دنیا پرطرف‌دار است و البته متخصصان این حوزه نسبت به موقعیت‌های شغلی موردنیاز کم‌تعدادند؛ بنابراین تعجبی ندارد که رشته کامپیوتر برای مهاجرت تحصیلی و کاری هم شرایط مناسبی پیش روی دانشجویان و متخصصان قرار می‌دهد. اطلاعات جامع‌تری در راستای همین موضوع در مقاله مهاجرت رشته کامپیوتر برای شما گرد آورده‌ایم.
  • درآمد خوب: مسلماً یکی از مؤلفه‌های بسیار مهم افراد برای انتخاب رشته تحصیلی و تخصص شغلی، درآمد است. از این بابت می‌توان گفت رشته کامپیوتر جزو پول‌سازترین رشته‌ها در ایران و همچنین در دنیاست. البته درآمد فارغ‌التحصیلان رشته کامپیوتر و متخصصان این حوزه بسته به میزان تحصیلات، تجربه، تخصص، شرکتی که در آن فعالیت می‌کنند و… متفاوت است؛ اما به‌طورکلی درآمد این رشته از بسیاری از رشته‌ها بیشتر است و برای بسیاری، این موضوع به‌تنهایی انگیزه کافی برای حرکت به‌سوی این رشته را فراهم می‌آورد. البته پیشنهاد می‌کنیم مقاله درآمد رشته کامپیوتر را نیز در همین باب مطالعه فرمایید.
  • آینده روشن: همان‌طور که پیش‌ازاین هم گفتیم، رشته کامپیوتر چه به لحاظ تحصیلی و چه به لحاظ کاری، آینده روشنی پیش رو دارد. اگر می‌خواهید شمایل بهتری از آینده رشته کامپیوتر دستگیرتان شود، شما را به مطالعه مقاله آینده رشته کامپیوتر دعوت می‌کنیم.

امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر در داخل ایران چگونه است؟

امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر در اکثر دانشگاه‌های معتبر داخل ایران وجود دارد. در همین رابطه، دانشگاه‌های شریف، تهران، امیرکبیر، شهید بهشتی، علم و صنعت، خواجه‌نصیر و صنعتی اصفهان از جمله شاخص‌ترین گزینه‌ها برای تحصیل در این رشته محسوب می‌شوند. ضمناً در ایران، ادامه تحصیل تا مقطع دکتری برای اکثر گرایش‌های رشته مهندسی کامپیوتر امکان‌پذیر است.

امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر در خارج از کشور به چه صورت است؟

درصورتی‌که از یک دانشگاه معتبر با معدل خوب فارغ‌التحصیل شوید، مدرک زبان داشته و ترجیحاً مقاله‌ای از شما در ژورنال‌های خارجی چاپ شده باشد، امکان ادامه تحصیل در دانشگاه‌های خوب خارج از کشور برای شما وجود خواهد داشت. از سوی دیگر، امکان ادامه تحصیل در برخی از دانشگاه‌های خارج از کشور که شهریه دریافت می‌کنند نیز به‌سادگی فراهم است.

 دانشگاه‌های دنیا بر اساس یک سری از ملاک‌ها رده‌بندی می‌شوند. از نظام‌های رده‌بندی می‌توان شانگهای و تایمز را نام برد. احتمال‌پذیرش در دانشگاه‌های درجه یک‌دنیا برای افرادی با مدارک دانشگاه‌های سراسری ایران (روزانه و شبانه) بسیار بالا است و این افراد نسبت به فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های آزاد، غیرانتفاعی، پیام‌نور و علمی و کاربردی شانس بیشتری دارند.

رشته مهندسی کامپیوتر در زمان حاضر یکی از بهترین رشته‌ها برای تحصیل در خارج از کشور به‌حساب می‌آید و شانس پذیرش گرفتن در این رشته بالا است؛ ناگفته نماند، برای مقطع دکتری این رشته اگر بتوانید به برخی از دانشگاه‌های خاص – خارج از ایران – وارد شوید به شما حقوق ماهیانه نیز تعلق می‌گیرد و می‌توانید از این طریق درآمد مناسبی را کسب کنید و دغدغه چندانی برای ادامه تحصیل در یک کشور خارجی نداشته باشید.

توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، برای ادامه تحصیل در خارج از کشور، باید با زبان خارجی کشور موردنظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید. علاوه بر این، برای اثبات آشنایی با زبان انگلیسی نیز به شرکت در آزمون‌های بین‌المللی و معتبر زبان خارجی مانند تافل، آیلتس و دولینگو نیاز دارید.

دانش آموختگان موفق

ویدیو