درباره رشته طراحی لباس
یکی از دیداریترین و درعینحال زندهترین نمونههای حیات فرهنگی یک جامعه پوشاک و نوع لباس مردم آن جامعه است. تاریخ پوشاک ایران به دلیل گستردگی در طرح و نوع رنگ بسیار زیبا بوده و گویای هنر ایرانیان است.
باتوجهبه لزوم ارتقای سطح کیفی و کمی طراحی و تولید لباس در کشور تربیت نیروی انسانی کارشناس و کارآمد موردنیاز کارخانجات و واحدهای تولیدی پوشاک امری بسیار ضروری است.
رشته طراحی لباس یکی از رشتههای کاربردی است و هدف آن تربیت افرادی است که با درنظرگرفتن نیازهای طراحی و بهرهگیری از ماشینآلات موجود بتوانند نیازهای طراحی لباس، طراحی الگو، برش و دوخت را در تولید برطرف سازند.
صنعت نساجی و پوشاک یکی از صنایع مادر دنیا میباشد که دارای اکوسیستم فناوری وسیع و بزرگی است.
رشته طراحی لباس مناسب چه کسانی است؟
رشته طراحی پارچه و لباس، عنوان کاملی برای این رشته کاربردی و پرطرفدار نیست. در این رشته دانشجویان میتوانند مهارتهای ابتدایی برای طراحی انواع سطوح نقشدار را پیدا کنند و در شاخه انتخابی خود مشغول به کار شوند. از جمله مهارتهایی که کسب میشود میتوان به طراحی پارچه، لباس، شال و روسری، کاغذدیواری، کاشی و… اشاره کرد.
علاوه بر مهارت طراحی، دانشجویان آموزشهایی در زمینه روشهای مختلف چاپهای دستی و صنعتی میبینند که آنها را برای ورود به بازار کار و در صورت تمایل، راهاندازی یک برند شخصی آماده میکند.
این رشته که در کشورهای دیگر نیز جزو رشتههای پرطرفدار با سابقهای طولانی است و در ایران در چند سال اخیر بیش از گذشته محبوب شده است. شاید ۱۰ سال پیش این رشته کمی مهجور و ناشناخته بود، ولی امروزه این رشته جزو رشتههای رقابتی است که دانشگاههای معتبر کشور در زمره رشتههای تحصیلی خود برای پذیرش دانشجو، قرار دادهاند.
این رشته؛ مانند تمام رشتههای هنر مناسب کسانی است که علاقه و استعدادی در این زمینه داشته باشند یا بهتر است بگوییم زمینه فعالیت و مطالعه در این حوزه را پیش از ورود به دانشگاه و حتی کنکور دارند. چرا که آزمون عملی ورود به این رشته ضریب بالاتری نسبت به نمره تئوری کنکور آن دارد و این بدین معناست که اگر متقاضی فقط نمره خوبی در رتبه کنکور خود داشته باشد، نمیتواند اطمینان داشته باشد که حتماً در یک دانشگاه طراز اول و دوره روزانه در این رشته پذیرفته شود.
رتبه کنکور در واقع صدور مجوز برای داوطلبان است که به مرحله دوم و امتحان عملی ورود پیدا کنند. پس از تلاش برای کسب یک رتبه عالی در کنکور داوطلبان باید خود را برای آزمون عملی آماده کنند که یک فاصله کوتاهبین اعلام نتایج کنکور و برگزاری آزمون عملی وجود دارد. به همین دلیل است که تأکید میشود که افراد پیش از کنکور زمینه فعالیت در این رشته را داشته باشند که در این زمان کوتاه تنها مهارتهای خود را تقویت و کامل کنند.
به عقیده برخی کارشناسان، تنها آزمون عملی برای ورود به این رشته کافی نیست، چون در مواردی دیده شده است که داوطلبان بدون آگاهی واقعی از آینده کاری و حتی واحدهای تحصیلی وارد این رشته میشوند. پیشنهاد میشود که مانند رشتههایی چون تئاتر، داوطلبان مرحله مصاحبه را نیز با کارشناسان این رشته بگذرانند تا با آگاهی کامل وارد این رشته پرطرفدار شوند و تنها اشخاصی به تحصیل و هنرآموزی مشغول شوند که بتوانند پرچمدار این رشته در ایران و جهان باشند؛ چرا که دانشگاههای محدودی این رشته را ارائه میکنند و از طرفی متقاضیان نیز بسیار هستند.
این رشته دنیای بسیار وسیعی از هنر، دانش و خلاقیت و آشنایی با صنعت را به روی هنرجویان باز میکند که میتواند آینده حرفهای افراد را به طور کامل تغییر دهد. گاهی افراد کاملاً به سمت شاخههای هنری و خلاقانه این رشته جلب میشوند، گاهی صنعت و تجارت را در این حوزه پیش میگیرند و گاهی هم شاخههای دوستدار محیطزیست را انتخاب میکنند که امروزه در بین کشورهای پیشرفته در حال اجرا و بررسی است.
کدام دروس دوره هنرستان در رشته طراحی لباس بیشتر کاربرد دارند؟
دروس هنرستان طیف وسیعی از مهارتها را در بر میگیرد تا هنرجویان برای ورود به رشتههای مختلف هنر آمادگی لازم را داشته باشند، اما فاکتور تعیینکننده برای رتبه افراد، ضریب دروس برای رشته موردنظر در کنکور است. کنکور هنر شامل ۵ شاخه بوده که زیرشاخههای متفاوتی دارد و رشته طراحی پارچه و لباس از زیرشاخه یک کنکور هنر است. از دروس مهم برای قبولی در رشته طراحی پارچه و لباس با ضریب ۴، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
دروس مربوط به درک عمومی هنر: تاریخ هنر، آشنایی با رشتههای هنری و صنایعدستی، آشنایی با بناهای تاریخی، عکاسی، آشنایی با نقوش سنتی.
خلاقیت تصویری و تجسمی: دروس مربوط به طراحی و تاریخ نقاشی و هنرمندان، حجمسازی، مبانی هنرهای تجسمی یک و دو، مبانی تصویرسازی، طراحی اندام و لباس.
از تفاوتهای کنکور هنر با سایر کنکورها میتوان به این موضوع اشاره کرد که برخی سؤالات حالت تحلیلی دارد و تنها مطالعه منابع نمیتواند برای پاسخگویی کافی باشد. هنرجو و داوطلب باید قدرت خلاقیت و تجزیهوتحلیل را نیز در خود افزایش داده و مطالب مربوط به مبانی هنرهای تجسمی و کاربردی را به طور کامل درک کرده باشد.
گرایشهای رشته طراحی پارچه و لباس برای ادامه تحصیل چه هستند؟
این رشته در سه گرایشِ طراحی و چاپ پارچه، بافت پارچه و طرحی لباس در دانشگاههای مختلف تدریس میشود:
گرایش طراحی و چاپ: در این گرایش بیشترین واحدهای درسی در زمینه طراحی سطوح نقشدار و انواع چاپهای دستی و صنعتی مربوط به کارخانههای چاپ پارچه آموزش داده میشود. هرچند که واحدهای آشنایی با طراحی بافت و طراحی لباس هم تدریس میشود؛ اما واحدهای بیشتری در زمینه موردنظر در گرایش طراحی و چاپ گذرانده میشود.
گرایش بافت پارچه: در طراحی پارچه، دو نوع طراحی چاپ و طراحی بافت اجرا میشود که مکانیزمهای کاملاً متفاوتی با هم دارند و همچنین دستگاههای صنعتی و کارخانجات متفاوتی هم آن را اجرا میکنند. گرایش بافت در دانشگاه آزاد یزد به دلیل وجود کارخانجات بافندگی پارچه بیش از دو گرایش دیگر موردتوجه قرار گرفته است. در واقع طراحی بافت پارچه یک نوع دستور بافت یا فرمولی است برای دستگاههای بافندگی دستی و صنعتی.
گرایش طراحی لباس: همانطور که از اسمش پیداست، افرادی که علاقهمند به طراحی لباس و ارائه کالکشنهای فصلی لباس هستند باید این گرایش را انتخاب کنند. در این گرایش علاوه بر موارد کلی که لازم است هنرجویان این رشته بدانند (صرفنظر از گرایش انتخابی) بیشترین واحدهای طراحی اندام، طراحی لباس و تکنیکهای تصویرسازی لباس گذرانده میشود. نکته موردنظر در این گرایش این است که واحدهای مربوط به دوخت لباس در آن تدریس نمیشود.
مقاطع تحصیلی رشته طراحی لباس موجود در این موسسه
مهمترین دروس دانشگاهی رشته طراحی لباس چه هستند؟
نرمافزارهای تخصصی رشته طراحی و دوخت
• Marvelous designer، نرمافزار شبیهسازی سهبعدی طراحی شما
• Rhino 6، نرمافزار طراحی لباس قدرتمند
• نرمافزار جمینی Gemini برای طراحی لباس
• نرمافزار گربر (Gerber)، زبانی مشترک میان تولیدکننده و طراح
• Cameo v6 نرمافزار شخصیدوزی
دروس دانشگاهی رشته طراحی پارچه و لباس تا چه میزان نیازهای بازار کار را پاسخگو هستند؟
در بین تمامی دروس دانشگاهی معمولاً حلقه اتصال گمشدهای بین صنعت و دانشگاه (خصوصاً در رشتههای هنری) وجود دارد که در شرح درسهای جدید از سمت وزارت علوم سعی بر این بوده که با اضافهکردن دروس مربوط به صنعت و بازاریابی و فروش تاحدامکان این خلأ پر شود.
واحدهای درسی چون فلسفه هنر و دروس تئوری ازایندست میتواند نگاه منحصربهفرد و ویژهای به هر کس بدهد که نهتنها در آینده شغلی، بلکه در زندگی شخصی افراد هم راهگشا باشد. هرچند که در دوره دانشگاه اگر فردی انتخاب خود را از شروع تحصیل انجام داده باشد و علاقهمندی خود را در این رشته بداند میتواند کارآموزی خود را از دوران دانشجویی با کار در مجموعههای تولیدی مربوط شروع کند و تا پایان سالهای تحصیل یک فرد خبره در زمینه کاری خود باشد.
با تمامی این اوصاف، دروس دانشگاهی بیش از هر چیز خلاقیت افراد و مهارتهای اولیه برای ورود به بازار کار را پوشش میدهد و برای ورود به بازار کار واقعی نیاز به یک دوره کارآموزی ۳ تا ۶ ماهه در رشته انتخابی وجود دارد که فوت و فنهای نهایی آن رشته را به طور مستقیم تجربه کند.
به طور مثال، مبانی طراحی و راپورتبندی پارچه در دانشگاه هم بهصورت دستی و هم نرمافزاری آموزش داده میشود، اما برای اجرای آن در یک کارخانه، فرد نیازمند آشنایی با ابزارآلات و تکنولوژی مربوط به همان مجموعه است که گاهی در هر کارگاه یا کارخانهای متفاوت است. دوره کارآموزی نامبرده شده کاملاً توافقی است و بستگی به میزان دانش و مهارت فرد و پیچیدگی دستگاههای موجود دارد.
قابلذکر است که در واحدهای دانشگاهی هم ۲۴۰ ساعت کارآموزی گنجانده شده است که در دانشگاههای مختلف به شیوه انتخابی مدیر گروه اجرا و گذرانده میشود. به طور مثال، در دانشگاه هنر این دوره بهصورت آشنایی حضوری دانشجویان با صاحبان صنایع مربوط در حال اجرا است. هر هفته یکی از افراد فارغالتحصیل که در زمینههای کاری مرتبط در حال کار هستند، دعوت شده و درباره چگونگی جذب در آن حیطه کاری یا شروع فعالیت در آن حوزه تخصصی برای دانشجویان صحبت میکنند.
در میان این افراد، گاهی اشخاص موفقی یافت میشوند که تنها بهواسطه تجربه وارد این رشته کاری شدهاند و از تجربیات واقعی خود برای دانشجویان صحبت میکنند تا آنها را با بازار کار واقعی آشنا کنند. پس از گذراندن ساعاتی به این شیوه آموزشی، افراد میتوانند ساعات باقیمانده را به حضور در مراکز صنعتی و مزونها و… بگذرانند و با فضای کار پس از تحصیل هم آشنا شوند.
اینجا آموزش عالی است.
بازار کار و آینده شغلی رشته طراحی لباس
ازآنجاکه مد و لباس این روزها از موارد موردتوجه افراد جامعه است، بازار کار گستردهای برای این رشته به وجود آمده است. مخصوصاً در بازار لباس شخصیدوزی و مزونها این رشته بسیار نو و پر از فرصتهای شغلی است.
درگذشتهای نهچندان دور هم کارخانهدارها مجبور به تهیه نقش چاپ و بافت پارچه از نمایشگاههای خارجی بودند که امروزه به دلیل وجود کارشناسان زبده در این رشته این نیاز نیز مرتفع گشته و صاحبان صنایع از طراحان داخلی برای تهیه طرح در تولیدات خود استفاده میکنند.
درآمد حاصل از این تخصص در مواردی مانند برندسازی و کار شخصی متغیر بوده و به تجربه و بازاریابی افراد بستگی دارد، اما حقوق دریافتی در کارخانجات و صنایع وابسته درآمدی مناسب و قابلتوجه است.
برای ورود به بازار کار، علاوه بر آشنایی با مهارتهای تخصصی رشته موردنظر باید با سایر مهارتهای فردی هم آشنایی داشته باشید. در حقیقت، این مهارتهای فردی هستند که یک شخص را از میان رقبا متمایز میکنند و سبب موفقیت او در زمینهها و موقعیتهای شغلی میشوند. چنین مهارتهایی سبب تعامل بهتر فرد در سازمان و محیطهای کاری خواهد شد و به طور معمول با نام «مهارتهای نرم» از آن نام میبرند.
بازار صنعت پوشاک دارای ظرفیت خالی حداقل ۶۰ درصد جهت تامین تقاضای مشتریان است. این موضوع بدان معناست که اگر یک طراح پارچه، لباس و دوخت حرفهای باشید هرگز بیکار نمیمانید.
طراحان لباس نیازی به کارخانه، کارگاه یا دفتر کار ندارند و میتوانند در منازل خود فقط با یک ایده خلاق و سیستم رایانهای قوی، کسب و کار خود را راه بیندازند.
طراحان دوخت میتوانند بهترین کارآفرین با کمترین سرمایهگذاری باشند.
اگر طراح پارچه، لباس و دوخت باشید هرگز دچار روزمرگی نمیشوید. هنر، صنعت، تنوع کالا و رنگ از شاخصهای این رشته است.
پوشاک دارای حاشیه سود منطقی و مناسبی است که میتواند سرمایهگذاری شما را بهخوبی برگرداند.
فارغالتحصیل رشته طراحی پارچه و لباس در موارد زیر میتواند مشغول به کار شود:
• طراح بافت پارچه در کارخانه نساجی
• طراح چاپ پارچه در کارخانه نساجی
• طراح چاپ پارچه در مزون و کارگاههای تولید لباس
• طراح لباس در مزون و کارگاههای تولید لباس
• مدرس دروس تخصصی در مجموعههای آموزشی
• طراحی و تولید با برند شخصی
• مدیریت و اجرای کارگاههای چاپ دستی (سیلک و باتیک)
• طراح شال و روسری
• طراح کیف و کفش در مجموعههای تولیدی این محصولات
• طراح کاشی و کفپوش
• طراح کاغذدیواری و رومبلی و سایر موارد مربوط به دکوراسیون داخلی
• مدیر و طراح مزونهای لباس عروس و لباسهای نامزدی
• مدیریت کارگاههای چاپ دیجیتال و سابلیمیشن
• ژورنالیست و روزنامهنگار در زمینه مد و لباس
و سایر شغلهای مربوط به پارچه و لباس و دکوراسیون داخلی و هر محصولی که نیازمند طراحی یک سطح نقشدار و چاپ و تولید آن است.
مزایای رشته و شغل طراحی لباس
طراح لباس بودن میتواند مسیر شغلی پرمنفعتی برای بسیاری از افراد خواهان این شغل باشد. در ادامه، برخی از مزایای این کار را ارائه میکنیم:
• تمرین خلاقیت: طراح لباس هر روز از قوه تخیل خود بهمنظور ساخت سیماهای نمادین برای شخصیتهای قهرمان، ضدقهرمان و دیگر شخصیتهای داخل یک داستان استفاده میکند. این لباسها میتوانند روایتگر داستانی درباره خصوصیات و تجربیات یک شخصیت باشند. مد، بخش مهمی از روند ساخت یک شخصیت داستانی است که برای مخاطبان واقعی و ملموس به نظر میرسد. طراحان لباس مستعد میتوانند با همکاری تیم تولید دنیایی را شبیهسازی کنند که توجه و علاقه مردم را به خود جلب و احساسات را تحریک کند. البته طراحی لباس تنها مربوط به صنعت سینما نمیباشد امروزه بسیاری از مزونهای لباس از جمله مزونهای لباس مجلسی و لباس عروس به دنبال استخدام طراح لباس عروس و … میباشند. تنوع آگهیهای استخدام طراح لباس در تهران و سایر استانهای کشور این موضوع را اثبات میکند.
• کار در یک حوزه هیجانانگیز: صنعت سرگرمی میتواند حوزهای هیجانانگیز برای افرادی باشد که از خلق اثر هنری و رساندن پیامهای مهم به جامعه لذت میبرند. فیلمها و دیگر رسانهها بهعنوان فرصتهایی برای اظهارنظر در مورد وقایع تاریخی یا بافتهای فرهنگی فعلی عمل میکنند. آنها حتی میتوانند راههایی برای پیشبینی شرایط محلی و جهانی آینده باشند. افرادی که به این صنعت سرگرمی میپیوندند معمولاً از تدوین و نقل داستانهای سرگرمکننده که منعکسکننده ایدهها و فلسفههای نوآورانه هستند، لذت میبرند.
• ملاقات با افراد جذاب: طراحان لباس با همه جور از افراد مستعد و خلاق، از جمله بازیگران، تهیهکنندگان، کارگردانان، فیلمنامهنویسان، طراحان تولید، متخصصان نورپردازی، کارگردانان هنری، مدیران فیلمبرداری، تدوینگران و ناظران موسیقی همکاری میکنند. آنها میتوانند برای افراد مشهوری که متخصص هنر بازیگری هستند طراحی لباس انجام دهند. ازآنجاکه عوامل تولید معمولاً به مدت چند ماه روزانه از نزدیک با همکار میکنند، اغلب حس رفاقت و دوستی با یکدیگر پیدا میکنند. طراحان لباس میتوانند تغییرات زیادی را بهمنظور برقراری روابط سازنده و پایدار با همکاران خود داشته باشند. همچنین آگهیهای استخدام طراح لباس دورکاری و استخدام طراح لباس در منزل که در سایت ایران استخدام منتشر میشوند، نشان از این میدهد که طراحان لباس میتوانند بهصورت دورکاری نیز فعالیت نمایند.
• شادکردن بینندگان: بسیاری از مردم عاشق تماشای نمایشهای تلویزیونی، فیلمها و نمایشنامهها هستند. این کار میتواند یک سرگرمی بسیار خوب و شیوهای برای استراحت، کاهش استرس و گذراندن وقت با عزیزان باشد. شما بهعنوان یک طراح لباس میتوانید نوعی مد درست کنید که شادی را به بینندگان القا کند. هم چنین میتوانید بخشی از تیمی باشید که در حال ساخت یک اثر هنری برای لذتبردن مردم هستند.
• سفر به مکانهای جدید: عوامل تولید غالباً به مکانهایی در اطراف جهان سفر میکنند تا محیطهای مناسب و دارای جذابیت بصری را برای فیلم موردنظر شبیهسازی کنند پس تیم تولید ممکن است تقاضای استخدام طراح لباس در خارج از کشور را داشته باشد. ازآنجاکه هنر سینما بر ایجاد زیبایی بصری تمرکز دارد، میتوانید به جاهای زیبا در طبیعت یا شهرها سفر کنید. هرچند تولیدات تئاتری نوعاً در فضاهای بسته؛ مانند یک مرکز اجرا یا تئاتر اتفاق میافتند، بااینحال عوامل تولید در این رویدادها میتوانند به مکانهای مختلف سفر کنند. این بدان معناست که طراحان لباس میتوانند در شهرهای مختلف سیاحت کرده و با افراد جدیدی در طول دوران حرفهای خود ملاقات کنند.
• پرورش مهارتهای مفید: طراح لباس شدن مستلزم تکمیل تحصیلات، آموزش و سابقه کاری است. شما در طول این فرایند میتوانید مهارتهای ارزشمند زیادی را برای استفاده در زندگی شغلی و شخصی خود بیاموزید. در ادامه، چند مثال آورده شده است.
امکان ادامه تحصیل در رشته طراحی لباس در داخل ایران چگونه است؟
این رشته در ایران تا دوره کارشناسیارشد امکان ادامه تحصیل دارد و برای تحصیل در مقاطع بالاتر حتماً نیاز به تحصیل در کشورهای دیگر وجود دارد. بهترین دانشگاه در گرایش طراحی و چاپ دانشگاه هنر است که بهصورت اختصاصی در این گرایش فعالیت میکند. در گرایش لباس دانشگاه الزهرا و در گرایش بافت دانشگاه آزاد یزد از سایر دانشگاهها سابقهدارتر هستند.
در دوره کارشناسیارشد رشته طراحی پارچه و لباس که از سال ۹۲ وارد دانشگاههای دولتی شد (پیش از آن تنها در دوره کارشناسی امکان تحصیل در این رشته وجود داشت) تاکنون گرایشی وجود ندارد و عنوان کلی رشته طراحی پارچه و لباس است.
امکان ادامه تحصیل در رشته طراحی لباس در خارج از کشور به چه صورت است؟
نیاز به یادآوری نیست که مهد این رشته، اروپا و در درجه اول، پاریس است که تا سالیان سال سردمدار مد و لباس در سراسر دنیا بود. بعد از آن هم ایتالیا و آمریکا و ژاپن جای خود را در این رشته اثبات کردند. هماکنون هم برای تحصیل در شاخههای هنری مد و لباس بهترین انتخاب میتواند پاریس و ایتالیا باشد. اما در رشتههای مربوط به شاخههای زیستمحیطی مد و لباس و مد پایدار آمریکا بیش از سایر کشورها تکنولوژیهای مربوطه و رشتههای دانشگاهی را حمایت و پشتیبانی میکند.
برای تحصیل در کشورهای اروپایی ادامه تحصیل از دوره ارشد و پس از آن دکترا میتواند راحتتر از آن باشد که پس از دوره ارشد در ایران قصد ادامه تحصیل در کشور دیگری را داشته باشید. در واقع پذیرش دکترا برای کسانی که دوره ارشد خود را در یک کشور اروپایی گذرانده باشند بسیار راحتتر است. پس برای انتخاب دانشگاه و ادامه تحصیل پیش از هر چیز نیازمند آن هستید که رشته و گرایش موردنظر خود را انتخاب کنید.
توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، برای ادامه تحصیل در خارج از کشور، باید با زبان خارجی کشور موردنظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید. علاوه بر این، برای اثبات آشنایی با زبان انگلیسی نیز به شرکت در آزمونهای بینالمللی و معتبر زبان خارجی مانند تافل، آیلتس و دولینگو نیاز دارید.
ویدیو