درباره رشته مهندسی معماری
کمی ذوق هنری، قدرت خلق یک اثر نو، تخیل قوی و روحیه کارگروهی، همه‌ی آن چیزی است که شما برای معمار شدن نیاز دارید
اگر به هنر علاقه‌مندید و قدری با فن مهندسی ساختمان آشنایی دارید معماری رشته ایدئال شماست. این رشته تلفیقی است خارق‌العاده از فن و هنر و قدمتی بسیار طولانی در تاریخ ایران و جهان دارد.
رشته معماری دارای دو جنبه هنری و فنی است
مهندسی معماری یک دانش میان‌رشته‌ای به‌حساب می‌آید. این بدین معنی است که معماری مجموعه‌ای متشکل از فن و هنر محسوب می‌شود.
رشته مهندسی معماری مناسب چه کسانی است؟
مهندسی معماری یک دانش میان‌رشته‌ای به‌حساب می‌آید. این بدین معنی است که معماری مجموعه‌ای متشکل از فن و هنر محسوب می‌شود. با اینکه مهندسی معماری را در زیر مجموعه ریاضی و فیزیک قرار می‌دهند؛ اما این رشته در واقعیت دارای دو جنبه هنری و فنی است.
جنبه هنری شامل ایده‌پردازی، نوآوری در طراحی نقشه‌های مختلف، خلق فضاهای معماری جدید، تجسم فرم و تعریف بهتر عملکرد و غیره خلاصه می‌شود و جنبه فنی در برگیرنده بحث‌های اجرایی، تکنیک‌های ساخت‌وساز، جزئیات اجرایی و مواردی دیگر ازاین‌دست است. در واقع می‌توان این‌گونه بیان کرد که یک معمار اول آنچه که می‌خواهد را به‌صورت ایده در ذهن‌پرورش می‌دهد (جنبه هنری) و سپس به آن قابلیت اجرایی بودن (جنبه فنی) می‌بخشد. وجود هر دو جنبه برای یک مهندس معمار، لازم و ضروری است.
این رشته برای افرادی مناسب است که دارای قدرت خلاقیت بالا، ذوق هنری و تخیل قوی برای ایده‌پردازی هستند. در کنار این بایستی فرد به مباحث مربوط به ساخت‌وساز و جنبه‌های فنی ساختمان نیز علاقه‌مند باشند. زیرا همان‌طور که گفته شد، جنبه هنری و فنی در کنار هم معنا پیدا می‌کنند و کسانی که این دو جنبه را به طور همزمان مدنظر قرار دهند به‌واقع به نتایج بهتری دست خواهند یافت.
ویژگی‌های یک معمار موفق: شوق داشتن، مهارت‌های مذاکره، عاشق یادگیری، آگاهی به موضوعات، عاشق طبیعت، سخت‌کار کردن، هدفمند، اعتمادبه‌نفس، آسان گرفتن، خلاقیت و ذوق هنری
کدام دروس دوره دبیرستان در رشته مهندسی معماری بیشتر کاربرد دارند؟
رشته مهندسی معماری غالباً از زیر مجموعه ریاضی و فیزیک و همچنین از زیر مجموعه‌های فنی و حرفه‌ای و کار و دانش، در دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی دانشجو می‌پذیرد. دانشجویانی که از زیرشاخه فنی و حرفه‌ای و همچنین کار و دانش وارد دانشگاه می‌شوند اغلب در مقطع هنرستان با دروس اولیه معماری آشنایی نسبی پیدا کرده‌اند و ورود به دانشگاه و رشته معماری برای آنها تازگی آن‌چنانی نخواهد داشت، ولی برای دانشجویانی که از رشته ریاضی و فیزیک وارد رشته مهندسی معماری می‌شوند، مباحث دارای تازگی و جنبه‌های جدیدی خواهند بود. در همین راستا، دروس دوره دبیرستان که پایه قوی در آنها سبب می‌شود افراد در تحصیل و آموختن رشته مهندسی موفق‌تر باشند، عبارت‌اند از:
مباحث مربوط به درس ریاضی و حسابان به‌صورت عمومی؛ در حدی که بتوان محاسبات اولیه مهندسی را انجام داد.
دروس مربوط به هندسه و ترسیمات فنی به‌صورت کامل؛ این دروس توانایی انواع ترسیمات هندسی را برای دانشجو فراهم می‌سازند تا وی در ترسیمات معماری دچار مشکل نشود.
زبان انگلیسی در حد خوب به صورتی که بتوان به رفرنس‌ها و منابع اطلاعاتی معماری به زبان انگلیسی دسترسی داشت و آنها را مطالعه کرد.
دروس مرتبط با تاریخ ایران و جهان به جهت آنکه در دانشگاه دوره‌های مختلف سبک‌های معماری تدریس می‌شوند و داشتن دانش در زمینه تاریخ به درک ارتباط میان سبک و دوره‌های تاریخی مختلف کمک می‌کند.
دروس عمومی همچون ادبیات، معارف اسلامی و غیره که در دانشگاه به تعداد مقتضی بایستی واحدهای عمومی و مشابه آنها گذرانده شود.
گرایش‌های رشته مهندسی معماری برای ادامه تحصیل چه هستند؟
این رشته در مقطع کارشناسی‌ارشد دارای سه مجموعه گرایش و هر مجموعه دارای زیر مجموعه‌های مختلفی به شرح زیر است:
• گرایش معماری – معماری: این گرایش بیشتر به طراحی فضاهایی برای انسان و مطالعه روی ارتقای کیفیت معماری‌هایی که در حال انجام است می‌پردازد. در واقع به‌صورت تخصصی ادامه همان تحصیلات مقطع کارشناسی است؛ اما مباحث در آن بسیار پیچیده‌تر و تخصصی‌تر دنبال می‌شوند.
• گرایش معماری منظر: این گرایش به طراحی و ساماندهی فضاهای بیرونی می‌پردازد و بیشتر با محیط طبیعی سروکار دارد.
• گرایش معماری داخلی: این گرایش به طراحی فضاهای داخلی و انجام معماری در داخل ساختمان‌های مختلف می‌پردازد.
• گرایش معماری اسلامی: گرایشی است که در آن به مطالعه تخصصی روی معماری ایران و جهان در دوره اسلام پرداخته می‌شود.
• گرایش مطالعات معماری ایران: به مطالعه در خصوص پیشینه و تاریخ معماری و شهرسازی ایران می‌پردازد و بیشتر سعی در بازآفرینی آنچه که فراموش شده و ایجاد ارتباط میان گذشته و آینده دارد.
• گرایش بازسازی پس از سانحه: باتوجه‌به احتمال وقوع سوانح و بلایای طبیعی و واردشدن خسارت به بحث ساخت‌وساز و محیط، این گرایش سعی می‌کند به راهکارهایی بپردازد که می‌توان آنها را در مقابله با چنین سوانحی، پیش از وقوع یا در هنگام رخ‌دادن آنها به کاربست و اثرات مخربشان را بر موارد پیش‌تر ذکر شده کاهش داد.
• گرایش مدیریت پروژه: همان‌طور که از اسم آن پیدا است، مرتبط با بحث‌های مدیریتی پروژه‌های عمدتاً کلان از قبیل برنامه‌ریزی، هدایت و کنترل است.
• گرایش تکنولوژی معماری: این گرایش بیشتر در زمینه تکنولوژی‌های نوین ساختمانی و ارتباط میان سازه و معماری به بحث می‌پردازد.
• گرایش انرژی معماری: این گرایش باتوجه‌به آلودگی‌های زیست‌محیطی ایجاد شده؛ در خطر بودن محیط زندگی انسان‌ها و همچنین لزوم توجه به بحث صرفه‌جویی در مصرف انرژی و ساخت ساختمان‌هایی با حداقل مصرف انرژی، از جمله عوامل اصلی شکل‌گیری گرایش انرژی معماری هستند و در آن نیز به بحث و مطالعه پیرامون همین موارد پرداخته می‌شود.
• گرایش طراحی شهری: این گرایش به بحث‌های کلان در خصوص طراحی شهرک‌ها و فضاهای شهری می‌پردازد و به‌صورت کلی مقوله شهرسازی را هدف قرار داده است.
• گرایش برنامه‌ریزی شهری: به سیاست‌گذاری‌های شهری و ارزیابی طرح‌های کلان منطقه‌ای می‌پردازد.
مقاطع تحصیلی رشته مهندسی معماری موجود در این موسسه
مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته مهندسی معماری چه هستند؟
نرم‌افزارهای تخصصی رشته مهندسی معماری
• Auto Cad (اتوکد)
• تری دی مکس (۳D max)
• Civil 3D (سیویِل سه‌بعدی)
• CATIA (کتیا)
• Chief Architect (چیف آرشیتکت)
• Revit (رِویت)
• Rhinoceros 3D (راینو)
• و…
دروس دانشگاهی رشته مهندسی معماری تا چه میزان نیازهای بازار کار را پاسخگو هستند؟
متأسفانه، در رشته معماری، دروسی که در دانشگاه تدریس می‌شوند شاید به‌جرئت ۵۰% از نیاز فارغ‌التحصیل برای اشتغال به کار در بازار حرفه‌ای را تامین می‌کنند. بطوریکه در حال حاضر بیش از آنکه مدرک تحصیلی یک معمار مدنظر شرکتی باشد که می‌خواهد با وی همکاری کند، مهارت‌ها و توانایی‌های وی مورد توجه قرار می‌گیرند و شرکت به دنبال نیرویی است که بتواند برای وی گره‌ای از کار باز کند. این توانایی و مهارت، متأسفانه در آموزش‌های آکادمیک معماری چندان مدنظر قرار نگرفته است.
بنابراین، فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی معماری بایستی حتماً پس از اتمام تحصیلات به‌عنوان کارآموز در دفاتر مهندسی مختلف مشغول به کار شوند تا رفته‌رفته در زمینه شغلی موردنظر به کسب تجربه بپردازند. رشته معماری جزو آن دسته از رشته‌هایی است که صرفاً نمی‌توان به تحصیلات دانشگاهی متکی بود و بایستی حتماً بحث تجربه کاری را نیز در راستای تأمین نیازهای بازار کار مدنظر قرارداد.
از طرفی برای موفقیت در بازار کار مربوط به رشته مهندسی معماری، توصیه می‌شود دانشجویان علاوه بر تحصیلات دانشگاهی، به طور همزمان و یا بعد از اتمام تحصیلات به یادگیری در زمینه‌های مختلف از جمله بحث‌های نرم‌افزاری و هنرهای دیجیتالی بپردازند و دانش خود را در این مباحث ارتقا بخشند. چرا که این مهارت‌ها برای اشتغال به کار در اکثر زمینه‌های موجود در بازار لازم و ضروری هستند و در دروس دانشگاهی نیز توجه چندانی به آنها نشده است؛ بنابراین آموزش و یادگیری مهارت‌های جنبی در کنار تحصیلات آکادمیک، تأثیر بسزایی در اشتغال به کار فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی معماری خواهد داشت.
اینجا آموزش عالی است.
بازار کار و آینده شغلی رشته مهندسی معماری
بازار کار رشته مهندسی معماری بسیار متنوع و گسترده است و برای فارغ‌التحصیلانی که دارای مهارت‌های بالایی هستند، زمینه اشتغال به‌خوبی فراهم است. مهندسین معمار در صورت داشتن مهارت کافی می‌توانند به‌سادگی در دفاتر فنی و مهندسی مشغول به کار شوند، اقدام به تأسیس دفتر طراحی مستقل کنند یا طراحی و نظارت بر پروژه‌های آزاد را بپذیرند.
همچنین در زمینه استخدام ادارات و مؤسسات دولتی نیز گاهی از رشته مهندسی معماری یاد می‌شود؛ ولی اکثر فارغ‌التحصیلان این رشته در بازار کار خارج از چارچوب ادارات دولتی مشغول به فعالیت هستند.
امروزه، بسیاری از کارفرمایان به دنبال ساخت‌هایی باکیفیت و درعین‌حال جذاب هستند؛ این دقیقاً همان چیزی است که یک معمار می‌تواند در برخورد با یک موضوع و مسئله طراحی انجام دهد؛ لذا بازار کار دیگری که می‌توان برای یک مهندس معمار متصور شد، طراحی داخلی فضاها و همچنین طراحی نمای پروژه‌های مختلف است که هر کدام بسته به نوع طرح و نیاز کارفرما دارای حق‌الزحمه‌های متفاوتی هستند.
نمونه ای از مشاغل مرتبط به شرح زیر است:
• طراحی (تک بنا یا مجموعه زیستی کوچک)
• رهبری و سرپرستی دفاتر مشاور معماری (مهندسی مشاور)
• نظارت عمومی و عالی بر صحت انجام کار در عملیات اجرایی ساختمانی (مهندسی ناظر)
• مدیریت و هماهنگی اجرایی پروژه‌های معماری (مدیریت پروژه)
• تأسیس و سرپرستی مؤسسات پیمانکاری و احداث ساختمان
• همکاری با کلیه متخصصینی که کار آنها به نحوی با ساماندهی محیط‌زیست مرتبط است. مانند اکولوژیست‌ها، جغرافیدانان، اقلیم‌شناسان، برنامه‌ریزان اقتصادی و اجتماعی …
• طراحی پارک‌ها و میادین شهری و محوطه‌سازی آنها
• مشارکت در پروژه‌های برنامه‌ریزی و طراحی شهری و شهرسازی
• انجام کارهای پژوهشی و آموزشی در زمینه طراحی فضا
• تدریس در هنرستان‌ها به‌عنوان هنرآموز رشته معماری و نقشه‌کشی
• استخدام در کلیه سازمان‌های دولتی نظیر شهرداری، مسکن و شهرسازی، بنیاد مسکن، بانک‌ها (به‌عنوان کارشناس ارزیابی) و …
• کار به‌صورت آزاد (freelancer)
• طراحی دکوراسیون داخلی و ایجاد کارگاهی برای تولید محصولات طراحی شده معمار مانند کارگاه کابینت‌سازی
• فارغ‌التحصیل معماری آمادگی کار در رشته‌های مرتبط با معماری مثل طراحی صحنه یا طراحی صنعتی را نیز دارد.
• تأسیس دفتر طراحی معماری شخصی
• کسب پروانه اشتغال به کار مهندسی از وزارت راه، مسکن و شهرسازی
• همکاری به‌عنوان طراح معمار در شرکت‌های معماری
• طراحی معماری ساختمان‌های مختلف به‌صورت پروژه‌های شخصی
• اجرای ساختمان‌های گوناگون به‌صورت همکاری با طراحان و سرمایه‌گذاران مختلف
• استخدام به‌عنوان نقشه‌کش معماری در دفاتر مهندسی مختلف
• مدل‌ساز و طراح سه‌بعدی پروژه‌های معماری
• متره و برآورد پروژه‌های ساختمانی
• تأسیس کلینیک‌های ساختمانی و ارائه خدمات مربوط به مصالح ساختمانی
• تدریس دروس تخصصی معماری به دانشجویان
• دفاتر فنی و مهندسی
• دفتر طراحی مستقل
• طراحی و نظارت بر پروژه‌های آزاد
• استخدام ادارات و مؤسسات دولتی
مزایای رشته مهندسی معماری
– معماری به شما کمک می‌کند که ذهنتان خلاق شود.
– همچنین باید عکاسی و هنر نقاشی را بلد باشید و از همین رو معماری باعث می‌شود که این دو هنر در شما تقویت شود.
– معماری فن بیان شما را قوی می‌کند شما باید بتوانید با مشتری تبادل اطلاعات کنید و به‌وسیله مشاوره‌ای که با آن می‌دهید از سبکی که برایشان طراحی می‌کنید بتوانید دفاع کنید.
– از دیگر مزایای که می‌توان اشاره کرد مهندس معماری می‌تواند در زمینه‌های زیر نیز فعالیت کند:
o طراحی و سرپرستی دفاتر مشاور معماری “مهندسی مشاور”
o نظارت عمومی و آلی بر صحت انجام کار “مهندس ناظر ”
o مدیریت و هماهنگ اجرایی پروژه‌های معماری “مدیریت پروژه”
o تأسیس و سرپرستی مؤسسات پیمانکاری
o همکاری با کلیه متخصصینی که کار آنها به نحوی با ساماندهی محیط‌زیست مرتبط است
o طراحی پارک‌ها و میادین شهری و محوطه‌سازی
o مشارکت در پروژه‌های برنامه‌ریزی و طراحی شهری
o طراحی تک بناها در مقیاس کوچک و انجام دکوراسیون داخلی
o انجام کارهای پژوهشی و آموزشی در زمینه طراحی فضا
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی معماری در داخل ایران چگونه است؟
ادامه تحصیل در رشته معماری تا مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری امکان‌پذیر است و گرایش‌های مربوط به این مقاطع را نیز کمی قبل‌تر به‌صورت مفصل شرح دادیم.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی معماری در خارج از کشور به چه صورت است؟
رشته مهندسی معماری باتوجه‌به جهانی بودن آن و کاربردش در سراسر دنیا، قابلیت ادامه تحصیل در خارج از کشور را نیز دارد.
کشورهای اروپایی همچون انگلستان، آلمان، فرانسه، سوئد، دانمارک، ایتالیا و همین‌طور کشورهای همسایه همچون ترکیه در رشته مهندسی معماری به‌صورت بورسیه و آزاد اقدام به جذب دانشجو می‌کنند و البته هر یک شرایط منحصربه‌فردی را برای پذیرش متقاضیان دارا هستند.
کشورهای دیگری همچون ایالات متحده، کانادا، استرالیا و غیره نیز در زمینه معماری – بخصوص گرایش‌های کارشناسی‌ارشد – دارای شرایطی معین برای ادامه تحصیل علاقه‌مندان تا بالاترین مقاطع ممکن هستند.
توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، برای ادامه تحصیل در خارج از کشور، باید با زبان خارجی کشور موردنظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید. علاوه بر این، برای اثبات آشنایی با زبان انگلیسی نیز به شرکت در آزمون‌های بین‌المللی و معتبر زبان خارجی مانند تافل، آیلتس و دولینگو نیاز دارید.
دانش آموختگان موفق
